Anneler kekeleyen çocuğa nasıl davranmalı?
Kekemeliğin başlangıcında ve tedavisinde anneler baştan olmak üzere tüm aileye büyük iş düştüğünü belirten Anadolu Sağlık Merkezi Psikiyatri Uzmanı Dr. Zafer Atasoy, çocuklarda görülen kekemelik ve tedavi yöntemler hakkında bilgi veriyor.
Kekemelik, iletişimi olumsuz etkileyen bir konuşma bozukluğu.
Çok çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilen kekemelik, iyileşmemesi
durumunda çocukların sosyal ilişkilerinin bozulmasına hatta
akademik kariyerlerinde başarısızlıklara dahi yol açabiliyor.
Uzmanlar, kekemelik sorunu yaşayan çocuğun sabırla ve dikkatle
dinlenmesinin iyileşme için ilk adım olduğunu belirtiyor.
Konuşma iletişim kurmak, duygu ve düşüncelerimizi aktarmak için
kullandığımız etkili araçlarımızın başında geliyor. Konuşmanın
bozulduğu her durumda iletişimimiz de kurulması aksıyor. Özürlü
konuşma, aile içi ve dışında büyük güçlüklere yol açıyor, çok
çeşitli uyum sorunları ortaya çıkabiliyor. Sorunlar özellikle
eğitim alanında yaşanan olası sıkıntılara kaynaklık ediyor.
Kekemelik çocukların ruh
halini nasıl etkiliyor?
Kekeleme iletişimin bozulmasına yol açtığında sıkıntı ve gerginlik
yaratıyor. Alay edilme, konuşmadan dolayı dikkat çekme çocuk için
dayanılmaz bir gerginlik doğuruyor. Bu tür bir durum sonunda da
başta akademik olmak üzere birçok sosyal etkinlikten uzaklaşan
çocuk zarar görebiliyor. Bu etkilenmenin sonuçlarını önceden
kestirmek her zaman mümkün olmuyor.
Çocuklara nasıl
yaklaşılmalı?
Kekelemesi olan çocukların, olmayanlara göre daha fazla davranışsal
ve duygusal sorun yaşadıklarını tespit edildiğini belirten Anadolu
Sağlık Merkezi Psikiyatri Uzmanı Dr. Zafer Atasoy şunları
söyledi:
“Kekelemede ailesel yatkınlıktan söz ediyoruz ancak bu
değerlendirme genetik bir geçiş anlamını içermiyor. Kekeleme nedeni
ile ilgili yapılan çalışmalarda kekelemesi olan ve olamayan
çocuklar ve ailelerinin özellikleri arasında belirgin fark
görülmedi. Ancak kekelemesi olan çocukların olmayanlara göre daha
fazla davranışsal ve duygusal sorun yaşadıkları tespit edildi. Bu
artış kekelemenin nedeni olabileceği gibi sonucu da olabilir. Diğer
yandan kekelemesi olan çocukların ailelerinin bir kısmında
titizlik, düzen, mükemmeliyetçilik gibi özelliklerin yanı sıra
baskıcı, aşırı koruyucu oldukları da bildiriliyor. Kekeme
çocuklarda çekingenlik, korkma, titizlik, sıkıntılı olma kişilik
özellikleri olarak ön planda. Kekelemenin başlaması sıklıkla ani
oluyor. Köpek kovalaması, şahit olunan kavga gibi örseleyici ve
yoğun duygusal bir durum sonrasında kekemeliğin ortaya çıkması
klinikte sık görülen bir durum. “
Kekeleme ortaya çıktıktan sonra büyük oranda çocuğun gelişim süreci
içinde kendiliğinden sönüyor. Konuşma bozukluğunun dönemleri de
bulunmuyor. Ancak sönmemiş ya da tedavi edilmemiş ve uzamış
kekelemeden ileri dönem olarak söz edilebiliyor.
Kekemeliğin tedavisi için
ne zaman bir uzmana başvurmalı?
Diğer tüm sağlık sorunlarında olduğu gibi tedaviye ne kadar erken
başlanırsa, başarı şansı da o denli artıyor. Anadolu Sağlık Merkezi
Psikiyatri Uzmanı Dr. Zafer Atasoy kekemeliğin tedavi süreci ile
ilgili şu bilgileri verdi:
“Öncelikle çocuğun bozulmuş olan konuşmasını düzeltmek için zorlanmaması gerekiyor. Bunun için konuşması kesilmemeli uyarılarak düzgün konuşması istenmemeli. Çocuk düzgün konuşmak ister ancak başaramadığı için huzursuzluk duyar. Yapılacak uyarılar çocuğu daha büyük gerginlik ve sıkıntı içine sokabilir. Böyle bir uyarı çocuğun kekelemesini artırmaktan başka bir işe yaramaz. Sabırla, düzeltmeden, ağzından kelime çalmadan, onun yerine konuşmadan dinlemek tedavi için ön koşuldur. Benzer bir tutumla karşılaşan ve kekelemesine karşın ilişkisini sürdüren çocuk kendisini rahat hissedeceği için konuşması da rahatlar. Kekeleyen çocuğun duygusal olarak rahat bir durum içinde olmadığının unutulmaması gerekiyor.”
Kekeleyen çocuğa nasıl
yaklaşılmalı?
Kekelemesi olan çocuk için anne babanın öncelikle, bu durumun büyük
oranda kalıcı olmadığını bilmesi önem taşıyor. Durumu abartılı bir
tepki ile karşılamamak ve sükûneti korumak gerekiyor. Çocuğun
bilerek yapmadığı, kendisinin bu kekelemeden dolayı acı çektiği göz
önünde tutulmalı. Bu tabloyu ortaya çıkaran etken olarak
gördükleri, çocukları için taşınması zor duygusal durum(lar) varsa
bunu ortadan kaldırma ya da daha kolay taşınabilir hale getirmek
ana baba görevi olarak kabul edilmeli.