Depresyon işareti: Makarna (mı?)

Her gün akşam üzeri 16:00-17:00 gibi kraker, bisküvi, poğaça gibi erişebildiğiniz hamur işlerine saldırıyorsanız, yalnız değilsiniz. Çünkü bu durumun bir sebebi var.

Diyetisyen Dilara Koçak, birçok çalışma sonucu, karbonhidrat aşermesinin genellikle akşam üzeri gerçekleşiyor.

Bu konuda diğer bir görüşse karbonhidrat isteğinin çok önce öğrenilen bir alışkanlık olduğunu söylüyor. Yani birey davranış biçimi olarak karbonhidratlı yiyecekleri  seçiyor. Hatırlayın, anne-babanız, siz daha küçük bir çocukken ağladığınızda, bağırdığınızda ya da  yaramazlık yaptığınızda elinize bir şekerleme veya çikolata verir miydi?

Karbonhidrat aşermesinin bir diğer nedeni, diyetler olabilir. Özellikle yüksek protein, düşük karbonhidrat diyeti uygulanıyorsa. Bir parça brokoliye aşermezsiniz ama bir dilim ekmeğe şiddetle  aşerebilirsiniz, aslında bu normal bir durum çünkü vücudunuzun karbonhidrata ihtiyacı olduğunu  gösterir. Siz dışarıdan karbonhidrat almayınca vücuttaki depolar tükenir ve kan  şekeri düşer.

Sonuçlar neyi gösteriyor?

- Yapılan bir çalışmada; karbonhidrat aşerenlerin diğer bireylere oranla günde 800 veya daha fazla kalori aldığı ve fazla kilolu ya da obez bireyler olduğu ortaya çıktı. 

- Fazla kilolu ve karbonhidrat aşermesi olan kadınlar üzerindeki çalışmada, katılımcılara protein bakımından zengin bir içecek ve karbonhidrat açısından zengin bir içecek sunuldu. Kadınların kendilerini mutsuz  hissetiklerinde karbonhidratlı içeceği seçtikleri ve kendilerini  iyi hissettikleri görüldü.

- Karbonhidrat tüketmek  kişiyi yaklaşık 20 dakika boyunca iyi hissettirir. Karbonhidratlar yendiğinde, serotonin artar ve anti-depresan etkisi ortaya çıkar. Ama bu durum geçici olduğundan yeniden tatlı atağı gelişebilir.

Bu durum normal mi?

Aşerme isteğinizi gözden geçirin. Akşamüstü yaşanan karbonhidrat isteği beslenme hatasına bağlı olabilir ve depresyon gibi algılanmamalı. Ancak en sevdiğiniz pastaneden brownie alabilmek için yolunuzu değiştiriyorsanız veya birkaç sokak ötedeki pastaneye hava soğuk ve karanlık olmasına rağmen üşenmeden yürüyorsanız, o anda sizi mutlu edecek  tek şeyin tatlı olduğunu düşünüyorsanız bu, depresyonda   olduğunuzun işaretidir.

En çok ne zaman canımız istiyor?

Eğer karbonhidrat isteğiniz kontrolsüz şekilde devam ediyorsa, kendinizi mutsuz hissediyor ve hatta karbonhidrat yemek bile yardımcı olmuyorsa mutlaka bir hekim ve beslenme uzmanıyla görüşün. Çünkü yukarıda saydığımız psikolojik veya davranışsal sebepler dışında durum fizyolojik veya endokronolojik bir sorunun sonucu da olabilir. İnsülin veya şeker metabolizmasında bozukluk  olma ihtimali, mutlaka değerlendirilmeli.

Kontrol etmek için neler yapılabilir?

- Karbonhidrat aşermesi, tipik olarak gün içinde artan şiddetlerde kendini gösterir, bunun için güne sağlıklı bir kahvaltıyla başlayın ve  protein bakımından zengin yiyecekler tüketmeye özen gösterin. Öğleden sonra, güneş ışıklarının azalmasıyla modunuz düşmeye başlayabilir. Bu durumda karbonhidrat ve proteinden oluşan  bir ara öğün işinize yarar.

- Tam tahıl içeren kompleks karbonhidrat seçimleri yapmaya özen gösterin. Çikolata, pasta,  tatlı yerine düşük yağlı krakerler ve bisküviler, yulaf, meyve   tercih edin.

- Ana veya ara öğünlerinizde karbonhidratları tüketirken  suçluluk duymayın. Eğer doğru karbonhidratları vücudunuza  verirseniz, aşermenizi kontrol  etmeniz kolaylaşır.

- Karbonhidratları içmek yerine yiyin. Örneğin sıcak çikolata içmek yerine tam tahıllı şekersiz kahvaltılık gevreklerle süt tüketin.